Przesądy i stereotypy – wiedza potoczna czy naukowa - wykład Ingi Staszowskiej

 

W dniu 13 listopada br. gościliśmy psycholożkę   mgr Ingę Staszowską, która zaprezentowała nam wykład na temat: Przesądy i stereotypy – wiedza potoczna czy naukowa  - temat adekwatny do daty trzynastego.

Pani Inga omówiła naukowe i potoczne znaczenie takich  pojęć jak: przekonania, przesądy, zabobony, stereotypy, a także -  wiara w sny, wiara w obrzędy i w obyczaje.  My wskazywaliśmy na różne przykłady znanych nam i często stosowanych przez nas samych przesądów i stereotypów. 

Okazało się, że często nadal spotykamy się z tymi pojęciami w życiu, a nawet w nie wierzymy i stosujemy się do nich, tak na wszelki wypadek.  Przyczyną tego jest często strach przed nieznanym, przed zmianami, obawa co przyniesie nam los. Przesądami, zabobonami  i stereotypami często  tłumaczymy sobie negatywne skutki naszych zachowań albo  skutki tego, co nas negatywnego spotkało w życiu, tłumaczymy sobie to, że to nie nasza wina i że to nie my mieliśmy wpływ na daną sytuację. Tak miało być, bo takie jest społecznie uznawane przekonanie. W życiu często kierujemy się wiarą w szczęście i w pecha.

Pani psycholog omówiła teorie  naukowe wg różnych  psychologów  np. teorię Burrhusa Skinnera (zachowanie sprawcze), teorię atrybucji Fritza Heidera, teorię efektu Galatei i efektu Pigmaliona (decyduje pierwsza negatywna cecha), teorię Iwana Pawłowa (bodziec – reakcja – nawyk: odruch warunkowy), teorię H. Hamer (stereotyp jako schemat poznawczy).

Wnioskiem końcowym jest stwierdzenie, że niektóre przesądy oddziałują negatywne, a niektóre działają  pozytywnie na  przeciętnego człowieka. Natomiast stereotypy często fałszują, upraszczają, a ich skutkiem są uprzedzenia co do rasy, religii, płci, narodowości, wieku, statusu społecznego ludzi, a w efekcie – wywołują  rasizm, ksenofobię. Z takim stereotypami należy walczyć.

Na koniec spotkania pani Inga zaproponowała nam zajęcia praktyczne: wykonanie zakładki do książki.  Wszyscy z chęcią podjęliśmy się tego zadania.

Pani Inga złożyła nam życzenia z okazji Światowego  Dnia Seniora i podarowała nam upominki.

Spotkanie z panią Ingą Staszowską,  tak jak i poprzednie jej wykłady  – było bardzo interesujące, poszerzyło naszą wiedzę i spowodowało, że będziemy się zastanawiać,  zanim powiemy coś stereotypowego, niekoniecznie zgodnego z prawdą.

 

Spotkanie z Leśnikiem

 

W dniu 6 listopada br. gościliśmy po raz kolejny Panią Urszulę Góralczyk-Brysiak -  Starszego  Specjalistę Służby Leśnej w Nadleśnictwie Koniecpol.

Jak zawsze wykłady o tematyce leśnej są bardzo ciekawe, dzisiejszy wykład zaczęliśmy herbatkami ziołowymi zbieranymi właśnie w lesie.

Pani Urszula poczęstowała słuchaczy herbatkami o różnych smakach tj. herbatką lipową, herbatką z płatków róży, herbatką z kwiatu czarnego bzu, herbatką rumiankową, herbatką z mięty, herbatką ze skrzypu oraz herbatką z liści malin. Wszystkie składniki były zbierane w lesie i suszone na słońcu.  

Herbatki  te  bardzo smakowały wszystkim słuchaczom.

Tematem wykładu były „Żywioły w lasach”. Są to cztery żywioły: żywioł wody, żywioł ognia, żywioł wiatru (powietrza) i żywioł ziemi.

Woda dla ekosystemów leśnych jest niezbędna do życia. Zmiany klimatu spowodowały zmiany w środowisku przyrodniczym. Wysokie temperatury powodują długotrwałe susze, co  prowadzi do obniżenia poziomu wód gruntowych, w wyniku czego rośliny  gubią liście. Następstwem jest  ubytek roślin, a nawet śmierć drzewostanów. Aby temu przeciwdziałać, w Polsce przede wszystkim dostosowuje się skład gatunkowy drzewostanów do typu siedliska. Często występują też  powodzie, które są szkodliwe  dla drzewostanów leśnych. W Polsce prowadzi się działania w celu regulacji stosunków hydrologicznych w lasach. W tym celu buduje się zbiorniki retencyjne, rowy do odprowadzania wody itp.

Ogień w środowisku naturalnym jest obecny od zawsze. Żywioł ognia niszczy lasy,  powoduje  znaczne straty gospodarcze i ekologiczne.  Częstą przyczyną pożarów jest człowiek.  Pożary powstają również z przyczyn atmosferycznych np. podczas wyładowań atmosferycznych w czasie  burzy.  Dzięki stworzeniu skutecznego systemu ochrony przeciwpożarowej pożary są wcześnie lokalizowane i następuje szybka reakcja służb ochrony przeciwpożarowej lasów..  

Wiatr czyli powietrze będące w ruchu, pomaga w ekosystemie leśnym. Dzięki powiewom wiatru dochodzi do rozsiewania nasion drzew na dużych odległościach.  Zimą wiatr strzepuje nadmiar śniegu z drzew, co przeciwdziała połamaniu gałęzi  Gdy wiatr wieje z dużą prędkością jest szkodliwy dla drzewostanów, wyrywa drzewa z korzeniami, łamie jak zapałki.    Najbardziej podatne na uszkodzenia są drzewa iglaste. Połamany i uszkodzony las stanowi tzw. Furtkę przez którą wkradają się inne zagrożenia: gradacja owadów, choroby grzybowe. Aby odbudować las potrzeba wiele dziesięcioleci. W Polsce systematycznie odbudowuje się lasy, poprzez dosadzenia w miejscach zniszczonego drzewostanu, jak również dzięki regularnemu prowadzeniu cięć pielęgnacyjnych hartujących młody drzewostan.

Żywioł ziemia to ożywiona część środowiska naturalnego. Lasy są miejscem życia wielu organizmów. W czasie nadmiernego rozwoju populacji szkodliwych owadów lub grzybów stabilność lasów ulega zagrożeniu. W zależności od miejsca żerowania i charakteru wyrządzonych szkód wyróżnia się: szkodniki glebowe-korzeniowe oraz szkodniki pierwotne, wtórne, techniczne, nasion, itp. Szkodniki powodują uszkodzenia drzewostanu lub prowadzą do całkowitego wyniszczenia. Dużym zagrożeniem dla lasów jest jemioła. Cykliczne oceny stanu lasów pozwalają  na zastosowanie zabiegów ochronnych.

Wykład p. Urszuli Góralczyk-Brysiak był bardzo ciekawy, pouczający, wzbudził w nas refleksje.  Spowodował, że będziemy bardziej uważni w lesie i będziemy obserwować las podczas wędrówek leśnych. 

Umówiliśmy się z Panią Urszulą na odwiedzenie wiosną szkółki leśnej.

 

Najważniejsze nekropolie

 Listopad to miesiąc sprzyjający wizytom na nekropoliach, którymi usiany jest cały nasz kraj. Uroczystość Wszystkich Świętych i  Dzień Zaduszny oraz jesienna aura wywołują u wielu osób nastrój refleksji i zadumy. My też postanowiliśmy  na naszym spotkaniu w dniu 30 października br. powiedzieć coś o nekropoliach w Polsce i nie tylko. Informacje na ten temat przygotowały nasze koleżanki: Grażyna Świtała oraz Teodozja Szczypińska. 

Grażyna Świtała przedstawiła nam główne miejsca pochówku w Krakowie: Skałkę, Wawel i Cmentarz Rakowicki.

W Panteonie Narodowym na Skałce grobowce mają m. inn: Jan Długosz, Wincenty Pol, Józef Ignacy Kraszewski, Adam Asnyk,  Stanisław Wyspiański, Jacek Malczewski, Karol Szymanowski, Ludwik Solski i Czesław Miłosz.

Na Wawelu  spoczywają królowie: Władysław Łokietek, Kazimierz Wielki, Władysław Jagiełło, Kazimierz Jagiellończyk, królowa Jadwiga, Zygmunt Stary i Zygmunt August oraz Zygmunt III Waza. Oprócz królów pochowani są tam marszałek Józef Piłsudski, gen. Władysław Sikorski i prezydent Lech Kaczyński z małżonką.

Cmentarzem o największym znaczeniu dla Krakowa są Rakowice. W Alei Zasłużonych. pochowano  m.  inn: Jana Matejkę, członków rodziny Kossaków, Ignacego Daszyńskiego, Helenę Modrzejewską,  rodziców i brata  Karola Wojtyły, Józefa Mehoffera, Lucjana Rydla,  Ewę Demarczyk, Wisławę Szymborską, Marka Grechutę,  Zbigniewa Wodeckiego, Jerzego Stuhra.  

Koleżanka Grażyna przekazała nam też wiadomości o cmentarzu na Starych Powązkach w Warszawie, który  nazywany jest nekropolią narodową.

Powązki to  miejsce pochówku wielu wybitnych Polaków m. inn.: Stanisława Moniuszki, Władysława Reymonta, Bolesława Prusa, Leopolda Staffa, Jana Kiepury, Stefana Starzyńskiego,  Stefana Jaracza, Gustawa Holoubka,  Czesława Niemena, Zbigniewa Herberta, Jerzego Waldorffa,  Niny Andrycz,  Violetty Villas, Jerzego Wasowskiego, Krzysztofa Komedy.

Na Powązkowskim Cmentarzu Wojskowym spoczywa m.in.  Antoni Chruściel, Xawery Dunikowski, Jerzy Ficowski,  Bronisław Geremek,  Kazimierz Górski, Jacek Kuroń. Na Cmentarzu Wojskowym pochowane są też niektóre ofiary katastrofy lotniczej pod Smoleńskiem 10 kwietnia 2010 r.

Kolejne informacje przekazane przez koleżankę Grażynę dotyczyły cmentarzy w naszym mieście – Koniecpolu. W Koniecpolu istnieją dwa cmentarze parafialne: cmentarz Parafii Św. Trójcy przy
ul. Mickiewicza i cmentarz  Parafii Michała Archanioła przy ul. Szkolnej. Istniał też Cmentarz Żydowski przy ul. Kirkuckiej, obecnej ul. Zachodniej. Podczas II wojny światowej Niemcy doszczętnie zdewastowali cmentarz. Obecnie w miejscu tym znajduje się  Zakład Usług Komunalnych.

Teodozja Szczypińska opowiedziała o cmentarzach, znajdujących się  poza obecnym terenem Polski. Najważniejszy z nich, Cmentarz Łyczakowski, znajduje się we Lwowie na Ukrainie.   

Na Łyczakowie spoczywa ponad sto pięćdziesiąt wybitnych Polaków m.  inn. Stefan Banach, Władysław Bełza,  Artur Grottger, Seweryn Goszczyński,  Maria Konopnicka, Gabriela Zapolska.  

Są tu też groby powstańców z 1831r. i z 1863r, oraz  weteranów insurekcji kościuszkowskiej.

Odrębną część Cmentarza Łyczakowskiego stanowi Cmentarz Orląt Lwowskich.  Znajdują się na nim mogiły 2859 uczestników obrony Lwowa i Galicji Wschodniej, z czego  część pochowanych  żołnierzy to  młodzież szkół średnich i wyższych.  W latach powojennych Cmentarz Orląt został celowo zdewastowany przez  władze sowieckie. Zrekonstruowano go po 1989 r., a  otwarcia odbudowanego cmentarza dokonano 24 czerwca 2005 r.

Koleżanka Teodozja  opowiedziała też o innym cmentarzu ważnym dla Polaków - Cmentarzu na Rossie w Wilnie. W skład zespołu cmentarnego wchodzi Stara Rossa (1769/1801), Nowa Rossa (1847), Cmentarz Wojskowy (1920), mauzoleum Matka i Serce Syna (1936).

Po 1945  rozpoczęła się celowa dewastacja nekropolii.   Cmentarz został zamknięty dla nowych pochówków w 1967 a dwa lata później, w 1969 wpisany do rejestru zabytków. 

W  kwaterze żołnierskiej na Rossie spoczywają polscy oficerowie i ochotnicy polegli w latach 1919–1920 w walkach o Wilno, a także żołnierze Armii Krajowej polegli podczas operacji Ostra Brama  w 1944 roku.

Na  Rossie znajdziemy  groby  m.  inn.: Joachima Lelewela,  Marii Piłsudskiej  – pierwszej żony Józefa Piłsudskiego, siostry i brata Józefa Piłsudskiego, Zygmunta Sierakowskiego,  Euzebiusza Słowackiego - ojca Juliusza Słowackiego oraz Władysława  Syrokomli. 

Na Rossie spoczywa serce marszałka Józefa Piłsudskiego u stóp trumny ze szczątkami jego matki, obok pochowani są także jego żołnierze.  

Kolejnym cmentarzem, o którym opowiedziała nam koleżanka Teodozja były paryskie cmentarze -   Père-Lachaise i Montmartre.

Na cmentarzu Père-Lachaise spoczywają wybitni pisarze i poeci tacy jak Molier, Jean de la Fontaine, Honoriusz Balzak z żoną Eweliną Hańską , Oscar Wilde, Guillaume Appolinaire – poeta wywodzący się z polskiej rodziny, Marcel Proust czy Alfred de Musset. Wśród pochowanych osób można wymienić także znanych piosenkarzy i muzyków jak Édith Piaf, Maria Callas, Jim Morrison. Cmentarz Pere-Lachaise  jest również miejscem pochówku takich malarzy jak Eugène Delacroix,  Amedeo Modigliani.  Dla Polaków  najważniejszym miejscem na Père-Lachaise jest grób Fryderyka Chopina. Pochowano tu także wielu żołnierzy polskiego pochodzenia, działaczy niepodległościowych i uczestników powstania listopadowego m.  inn. Józefa Wysockiego, Józefa Lubomirskiego, Marię Walewską, Klementynę Hoffmanową .

Cmentarz Montmartre to jeden z najstarszych paryskich cmentarzy. Znajduje się tam dużo grobów Polaków związanych z Wielką Emigracją.   Cmentarz Montparnasse pełny jest też grobów zasłużonych pisarzy i poetów  m.  inn. Jeana-Paula Sartre’a, Samuela Becketta,, Guy de Maupassant.   Wśród 236 Polaków pochowanych na cmentarzu Montparnasse są: Juliusz Słowacki (pozostał pusty nagrobek -  w 1927 jego prochy zostały  przewiezione do Krakowa i złożone w Katedrze Wawelskiej obok prochów Mickiewicza - przeniesionych z cmentarza Montmorency w Paryżu), Joachim Lelewel, Walenty Wańkowicz i Józef Jan Giedroyć. Warto wspomnieć, że cmentarz Montparnasse jest również miejscem pochówku policjantów i strażaków, którzy zginęli na służbie.

Słuchacze UTW w Koniecpolu z wielką uwagą wysłuchali informacji o znanych nekropoliach. Koleżanki prezentujące wiadomości  były dobrze przygotowane i świetnie poradziły sobie z tematem. Wiele osób z nas było na cmentarzu lwowskim i wileńskim, dodali oni swoje spostrzeżenia. Byliśmy też w 2022r. z wycieczką w Warszawie i odwiedziliśmy groby znanych osób na Powązkach.

 Stwierdziliśmy, że zwiedzając inne miasta, warto odwiedzić nekropolie, bo jak powiedział Jerzy Waldorff  "Walcząc o przyszłość narodu, trzeba się oprzeć o jego groby".

 

 

 

Pamiętamy o zmarłych Koleżankach i Kolegach

29 października br. Prezes Maria Zasępa i Sekretarz Małgorzata Pietruszka odwiedziły groby zmarłych koleżanek i kolegi – Członków naszego Stowarzyszenia, którzy odeszli od nas na zawsze.

Przedstawicielki Zarządu SUTW w Koniecpolu zapaliły na grobach znicze z logo Stowarzyszenia.

                                                                        ZAWSZE W NASZEJ PAMIĘCI

 

Na cmentarzu przy ulicy Mickiewicza spoczywają: Krzysztof Kurzelewski, Marianna Nowak, Danuta i Andrzej Zawadzcy. Na cmentarzu przy ul. Szkolnej spoczywają: Teresa Siwiec-Mączyńska, Stefania Dziura i Teresa Kossakowska. Na cmentarzu w Łysinach spoczywa Czesława Sztajnowska.

Chociaż pożegnaliśmy się z nimi  na zawsze, to pamiętamy o nich,  wspominamy wspólne chwile  - to przecież nasi przyjaciele ze Stowarzyszenia.

Niech odpoczywają w spokoju.

Gościnna wizyta Zespołu Wokalnego Cantare działający przy UTW UJD

W dniu 23 października br. słuchacze UTW w Koniecpolu spotkali się w Centrum Społeczno-Kulturalnym, czyli Domu Kultury, w Koniecpolu, aby razem pośpiewać i dowiedzieć się o życiu i twórczości Jonasza Kofty.

Prelekcję na ten temat poprowadziła dr Joanna Górna, Kierownik UTW przy Uniwersytecie Jana Długosza w Częstochowie, profesor UJD. Piosenki Jonasza Kofty śpiewał zespół wokalny Cantare  działający przy UTW, kierowany przez p. Lidię Goszczyńską.

Na nasze zaproszenie przybyli przedstawiciele  związków emerytów i rencistów działających na terenie Miasta  i Gminy Koniecpol, w tym p. Barbara Bladziak i p. Maria Świerczyna oraz sympatycy naszego UTW.

Gościny udzieliła nam Dyrektor Domu Kultury p. Arleta Olszewska -Lorin.

Był to kolejny wieczór literacko-poetycko-wokalny, który zaprezentowały nam koleżanki z UTW przy UJD w Częstochowie.

Pani Joanna Górna zapoznała nas z wieloma ciekawymi faktami z życia Jonasza Kofty – poety, tekściarza, malarza, uzdolnionego, dobrego człowieka i patrioty, człowieka o barwnym życiorysie i osobowości. Poznaliśmy kulisy tworzenia tekstów piosenek, wierszy i tekstów kabaretowych. Teksty te, przepiękne, autentyczne, aktualne są do dzisiaj.

Poznaliśmy całą gamę wykonawców – znanych polskich piosenkarzy, śpiewających jego utwory.

Zespół Cantare z brawurą zaśpiewał kilkanaście znanych utworów Jonasza Kofty np. Odę do ciszy,  Jej portret, Kochajcie starszych panów, Radość o poranku, Śpiewać każdy może, Wakacje z blondynką, Podróżą każda miłość jest, Idź w swoją stronę  i inne.

Pani Joanna Górna przypomniała teksty utworów Trzeba marzyć, Kiedy się dziwić przestanę.

My śpiewaliśmy razem z zespołem. Świetnie się bawiliśmy, przypomnieliśmy sobie urocze, dobre polskie piosenki. Wzruszyliśmy się śpiewając:

Pamiętajcie o ogrodach 

Przecież stamtąd przyszliście 

W żar epoki użyczą wam chłodu 

Tylko drzewa, tylko liście

Pamiętajcie o ogrodach 

Czy tak trudno być poetą 

W żar epoki nie użyczy wam chłodu 

Żaden schron, żaden beton